Divčibare Crkva Svetog Pantelejmona – Kao što je poznato, Divčibare se prvi put pominju kao selo 1476. godine u turskom detaljnom popisu smederevskog sandžaka, kome su pripadale. To je tada bilo stočarsko selo sa 11 domova. Nema podataka da je tada u njemu postojala crkva.
Istorijat crkve Svetog Pantelejmona na Divčibarama
Da je ikada na Divčibarama postojala crkva, to bi se svakako sačuvalo u narodnom predanju i nazivu nekog lokaliteta, kao, na primer što je lokalitet Crkvine u maljenskom selu Gornjem Lajkovcu, gde je na ostacima, verovatno nekadašnjeg manastira, zauzimanjem protojereja Milana Tripkovića, podignuta crkva koja je dovršena 1935. godine.
Kada je osnovano Zdravstveno društvo Divčibare, Tripković je postao njegov član i sagradio je na Divčibarama drvenu zgradu. Predviđajući da će Divčibare imati brz razvoj i postati jedno od najznačajnijih planinskih turističkih mesta, Tripković je smatrao da se mora voditi računa i o duhovnom životu u letovalištu. Negde oko 1930. godine zalagao se da se na Divčibarama podigne crkva.
Ova Tripkovićeva inicijativa mirovala je sve do 1940. godine, kada su krajem meseca jula Divčibare posetili mitropolit skopski Josif Cvijović i vladika žički Nikolaj Velimirović. Na lepom sunčanom julskom danu oko 10 časova velika grupa vlasnika vikendica iz Valjeva i Beograda na čelu sa jednim od osnivača Zdravstvenog društva i dugogodišnjim upravnikom letovališta Nedeljkom Savićem dočekala je crkvene velikodostojnike.
Rat odlaže gradnju crkve Svetog Pantelejmona
Mitropolit i vladika došli su sa namerom da odaberu mesto gde će se graditi crkva. Posle dužeg razgovora oni su se, sa prisutnim Divčibarcima, uputili preko mostića na Crnoj Kamenici prema prostoru gde se sada nalazi hotel Maljen i odmarališta Krušik i PTT. Nije poznato sa koju su se lokaciju opredelili, međutim, ulazak u rat 1941. godine je onemogućio izvršenje ove namere.
Konačno, posle skoro sedam decenija, prvobitna ideja protojereja Tripkovića se ostvaruje. Na Pantelijevdan 9. avgusta 1995. godine osveštano je zemljište za gradnju prve divčibarske crkve i na njemu je podignut krst.
Crkva je izgrađena na prostoru koji se nalazi na levoj obali potoka Žujana, između dve česme. Izvorište prve česme uzvodno je, prema predanju, ogradila kneginja Ljubica, žena kneza Miloša.
2000. Divčibare konačno dobija crkvu
Temelji crkve su postavljeni u proleće 1996. godine, u čemu su učestvovali i učenici i nastavnici bogoslovija Sveta Tri Jerarha iz manastira Krke, koji su školsku 1995/1996. godinu proveli u zakupljenom odmaralištu valjevskog preduzeća Krušik, nakon izgnanja iz Srpske Krajine u Hrvatskoj. O ovim radovima se starao protojerej stavrofor Milan Tomič. Crkveni temelji su osveštani na Pantelijevdan iste godine. Zidanje hrama je počelo u leto 1998, a 2000. godine je na dan ove krsne slave postavljen krst na njegovu kupolu i proslavljeno svođenje slemena.
Episkop šabačko-valjevski gospodin Lavrentije osveštao je u isti svečani dan svetog Pantelejmona 2001. godine divčibarsku crkvu. Koja je time i posvećena ovom čudesnom svecu, mladom grčkom lekaru iz Nikomidije. Mesta na azijskoj obali Mramornog mora, koji je čudotvorno isceljivao sa verom u Hrista. Da bi za Hrista i postradao od progonitelja vere, baš na ovaj dan pre skoro 20 vekova, 304 godine.
Nakon osveštanja crkve održana je u njoj na Preobraženje, 19. avgusta iste godine prva liturgija sa prvim pričešćivanjem vernika. Otada se u divčibarskom hramu svetog Pantelejmona vrše bogosluženja za velike crkvene praznike. Ali i tokom posta radi pričešća vernih. Te za vreme letnje i zimske turističke sezone. Tada je na Divčibarama prisutno najviše vernika.
Crkvu na Divčibarama je projektovao arhitekta Tihomir Dražić iz Valjeva, a izgradilo ju je Građevinsko preduzeće Jablanica iz istog mesta.
Ikonostas u duborezu je načinio Ljuban Marić iz Bogatića kod Valjeva, a ikone na njemu je naslikao je Rade Sarić iz Beograda.
U tronovima se nalaze mošti svetog Pantelejmona, svete Petke, svetog Nikolaja Žičkog i Lelićkog, kao i vozduh (pokrivač osvećenih darova) svetog Vasilija Ostroškog.
Kao što vidite, izgradnja crkve na Divčibarama bila je veoma turbulentna i neizvesna.
Ipak je na kraju na Divčibarama završena, osveštana i otvorena Crkva Svetog Pantelejmona.
